Jakiś czas temu pisałam Wam o zawezwaniu do próby ugodowej (wpis odświeżycie sobie klikając TUTAJ). Od momentu jego publikacji zmieniło się kilka zasadniczych kwestii dotyczących tej instytucji, wkrótce też mają w życie wejść przepisy wprowadzające masywne zmiany w tej bardzo ważnej instytucji. Podzielmy więc ten wpis na dwie (a właściwie trzy) części – jak było, jak jest teraz i jak (najprawdopodobniej!) będzie od 30 czerwca 2022 r.
JAK JEST TERAZ
Obecnie inicjując próbę ugodową przed Sądem możecie liczyć na przerwanie biegu przedawnienia. Warto w tym miejscu przypomnieć czym jest przedawnienie i przerwanie jego biegu.
PRZEDAWNIENIE (dla przedsiębiorców uwzględniane tylko na zarzut zgłoszony w procesie) oznacza, że po upływie ustawowego terminu jako dłużnik nie musicie już spełniać świadczenia pieniężnego, a wasz wierzyciel, o ile podniesiecie stosowny zarzut, nie może się od Was domagać sądownie jego spełnienia.
PRZERWANIE BIEGU PRZEDAWNIENIA oznacza zaś, że przez określoną czynność jego bieg rozpoczyna się na nowo.
Dlaczego więc tak ważne jest zawezwanie do próby ugodowej? Bo czynność ta obecnie PRZERYWA bieg przedawnienia. Pomimo, że nie wynika to z żadnego przepisu wprost, potwierdza to orzecznictwo. Jak wskazał w swoim bardzo ważnym bardzo świeżym wyroku z 15 lipca 2021 r. Sąd Najwyższy (sygn. akt II CSKP 104/21) każde wezwanie do ugody przerywa bieg przedawnienia bez względu na cel jakim kieruje się jedna ze stron. Wynika z tego, iż w sprawach tego typu zostanie orzeczone przerwanie biegu przedawnienia bez badania intencji jednej z stron.
W stosunku do mojego starego artykułu, który podlinkowałam Wam na górze zmianie uległy jednak terminy przedawnienia i opłaty od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej.
JAK BYŁO I CO SIĘ ZMIENIŁO DO DZIŚ
Opłaty od wniosku:
BYŁO – 40 lub 300 zł
TERAZ – 1/5 opłaty jaką wnieślibyście w przypadku „zwykłego pozwu” – do wartości przedmiotu sporu nie przekraczającej 20 000 zł opłata od pozwu jest to stała kwota (jest kilka szczebli), powyżej 20 000 zł – opłata od pozwu wynosi 5% wartości przedmiotu sporu
Termin przedawnienia:
BYŁO – jeśli przepis szczególny nie stanowi inaczej ogólny termin przedawnienia wynosił 10 lat, dla świadczeń okresowych i związanych z prowadzoną przez Was działalności gospodarczą – 3 lata
TERAZ – jeśli przepis szczególny nie stanowi inaczej ogólny termin przedawnienia wynosi 6 lat, dla świadczeń okresowych i związanych z prowadzoną przez Was działalności gospodarczą – 3 lata – przy czym koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.
Aby lepiej to zobrazować dlaczego przerwanie biegu terminu przedawnienia jest tak ważne i co tak właściwie się zmieni podam Wam przykład. Roszczenia z umowy najmu (wynajmującego przeciwko najemcy o naprawienie szkody z powodu uszkodzenia lub pogorszenia rzeczy, jak również roszczenia najemcy przeciwko wynajmującemu o zwrot nakładów na rzecz albo o zwrot nadpłaconego czynszu) przedawniają się zgodnie z art. 677 kodeksu cywilnego z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. Tym samym jeśli umowa zakończyła się w dniu 10 marca 2021 r. to termin przedawnienia kończy się 10 marca 2022 r. Jeśli więc dziś, 7 marca 2022 r., dokonalibyście czynności przerywającej ten bieg (czyli np. złożyli wniosek o zawezwanie do próby ugodowej), to termin roczny rozpocząłby się nowo następnego dnia po posiedzeniu w tym przedmiocie, o ile nie doszło by na nim do zawarcia ugody. W moim przykładzie w obecnym stanie prawnym mielibyście dokładnie ROK na złożenie pozwu od dnia kiedy do ugody by nie doszło.
JAK BĘDZIE
Prezydent RP w dniu 27.12.2021 r. podpisał nowelizację kodeksu cywilnego, obejmującą m.in. art. 121 k.c. mówiącym o ZAWIESZENIU biegu przedawnienia. Dodano w niej dwa ppkt, które powodują ZAWIESZENIE terminu, czyli
5) co do roszczeń objętych umową o mediację – przez czas trwania mediacji,
6) co do roszczeń objętych wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej – przez czas trwania postępowania pojednawczego.
Jak widzicie nasz ustawodawca ma zamiar zmienić skutek rozpoczęcia postępowania z zawezwania do próby ugodowej z PRZERWANIA biegu przedawnienia, na jego ZAWIESZENIE. Zmiany te ustawodawca uzasadnia faktem, że instytucja ta była dotychczas nadużywana, ponieważ działania, których wyłącznym celem było tylko przerwanie biegu przedawnienia, a nie rzeczywiste zawarcie gody są sprzeczne z samą instytucją przedawnienia, która służy pewności obrotu gospodarczego oraz motywuje uprawnionego do niezwlekania z dochodzeniem praw przed sądem a jednocześnie chroni dłużnika przed zbyt długo trwającym stanem niepewności co do istnienia określonego obowiązku. W uzasadnieniu do ustawy wskazuje się także, że obecnie obowiązujące przepisy w skrajnych przypadkach prowadziły do sytuacji w której roszczenie mogło nigdy nie ulec przedawnieniu.
Co te zmiany oznaczają w praktyce?
Wróćmy do mojego przykładu. W sytuacji, gdyby na dzień dzisiejszy obowiązywały by już nowe przepisy, mielibyście TRZY DNI na złożenie pozwu od dnia kiedy do ugody nie doszło. Termin bowiem nie biegnie tylko przez czas trwania postępowania pojednawczego, a kontynuuje swój bieg natychmiast po jego zakończeniu.
Opisane zmiany wejdą w życie w dniu 30 czerwca 2022 r. Według przepisów przejściowych do opisanych przeze mnie zmian, jeśli złożycie wniosek o zawezwanie do próby ugodowej do dnia 29 czerwca 2022 r., będzie się ono toczyło na dotychczasowych zasadach.
Jak widzicie nasz ustawodawca konsekwentnie zmierza do rzadszego sięgania przez strony po postępowanie z zawezwania do próby ugodowej. Najpierw doszło do podniesienia opłat z nim związanych, obecnie zaś wywraca się właściwie cały skutek, który takie nieudane pod względem zawarcia ugody postępowanie przynosiło. Zmiany te oceniam negatywnie. Postępowanie pojednawcze jest mniej sformalizowane, szybsze i mniej kosztowne. Zmiana jest niekorzystna nie tylko dla wierzyciela, ale także dla dłużnika, bowiem jeśli wierzyciel od razu pozwie go zamiast skorzystać z postępowania pojednawczego poniesie on ostatecznie wyższe koszty.
*Artykuł powstał przy współpracy Jakuba Sepioło.